Vereniging Agrarisch Belang Terschelling

De Vereniging Agrarisch Belang Terschelling is opgericht in 1979, aanvankelijk onder de naam ‘Boeren met ganzen op Terschelling’.
Het doel van de vereniging is het opzetten en uitvoeren van activiteiten ten behoeve van het natuurlijk en economisch belang van de agrariërs. De reguliere werkzaamheden bestaan uit collectief weidevogelbeheer en het collectief opvangen van ganzen.
De vereniging heeft 60 leden; 18 daarvan halen hun hoofdinkomen uit het boerenbedrijf, de anderen hebben land in beheer.

Agrarisch natuurbeheer

Boeren kunnen hun bedrijfsvoering meer of minder afstemmen op de natuur. Door aangepast maaibeheer of het beschermen van nesten kunnen ze ervoor zorgen dat weidevogels veilig kunnen broeden.
Maar ook het natuurlijk beheren van slootranden en minder bemesting, waardoor bijzondere plantensoorten de kans krijgen, zijn voorbeelden van agrarisch natuurbeheer. Om dit te stimuleren, heeft het Rijk de Subsidieregeling Agrarisch Natuurbeheer in het leven geroepen.

Negentig procent van de boeren op Terschelling doet aan weidevogel- beheer. Dat wil zeggen dat de nesten op hun land worden opgezocht, gemarkeerd met stokjes of met nestbeschermers en dat er een boek- houding van bijgehouden wordt. Bij de meeste bedrijven voert de vogelwacht dit werk uit; de kievitseiverzoekers die daarbij zijn aangesloten zijn verplicht tot nazorg. Er zijn ook boeren die het liever zelf doen.

Met de nestbescherming wordt voorkomen dat de legsels van de weidevogels sneuvelen door maaien en mesten, of door grazend vee. De boeren krijgen een vergoeding voor het beheer. Ze moeten wel kunnen aantonen dat het aantal geregistreerde nesten ook echt aanwezig is.

Daarnaast geldt voor een kwart van de grond in de polder een maaibeperking. Dat wil zeggen dat deze weilanden niet voor 15 juni of 22 juni – afhankelijk van de afspraak die er is gemaakt – gemaaid of anderszins bewerkt mogen worden, zodat grutto’s, kieviten, tureluurs, wulpen, scholeksters en slobeenden de kans krijgen om hun nesten uit te broeden. Ook hier worden de boeren voor betaald.

Rotganzen

Sinds de jaren zeventig overwinteren er gedurende de wintermaanden duizenden rotganzen in de Terschellinger Polder; ’s zomers trekken de vogels naar hun broedgebied in Siberië.
Aanvankelijk deden de eilander boeren er alles aan om de ganzen te verjagen. De vogels vraten ieder voorjaar al het kostbare jonge gras op. Schadevergoedingen waren in eerste instantie ontoereikend.

Totdat de sector zichzelf de vraag voorlegde: kunnen we er geen gedooggebied van maken? Rinke Mier, veehouder in Hoorn zegt daarover: “Nou, dan moet de knop wel honderd procent om, hoor! Want ik kon me mateloos aan die beesten ergeren. Maar toen de bedragen van de schadeloosstelling op tafel kwamen … tja, dan ga je de boel wel even op een rijtje zetten! Bovendien is het systeem van vergoeden in de loop der jaren verbeterd. Nu doen bijna alle boeren eraan mee en het werkt naar tevredenheid. Maar ik heb er nog altijd een hekel aan als ik ze zie zitten!”

Vee naar de Groede

Naast het weidevogelbeheer en het ganzen gedogen heeft de Vereniging Agrarisch Belang de afgelopen jaren ook andere activiteiten ontplooid. Gerard Cupido, veehouder in Lies is bestuurslid, en vertelt: "We hebben in 2007 een eigen veewagen aangeschaft voor het vervoer naar de wal. En we hebben een contract afgesloten met Staatsbosbeheer over begrazing van de Groede.”

De Groede is een kweldergebied op de Boschplaat. Ooit was het gemeenschappelijk grasland, tot Staatsbosbeheer het in beheer kreeg. Een deel van het kweldergebied is toen ingesteld als zogenoemde inscharingsweide. Boeren konden in het voorjaar aangeven of ze hun jongvee en paarden tegen een vergoeding gedurende de zomer wilden laten grazen in dit uitgestrekte grasland. Dat ging honderd jaar goed.

Cupido: “Op andere plaatsen in Nederland krijgen de boeren geld voor beweiding van natuurgebieden. En wij betaalden ervoor. Daar waren we het niet mee eens. Na veel discussie hebben we bereikt dat we het gebied voor vijf jaar pachten en het zelf gaan beheren. Dat is een stuk voordeliger en we houden zelf – bij toerbeurt – toezicht.”

Het is niet alleen voor het geld dat de Terschellinger boeren hun jongvee en paarden graag naar de Boschplaat brengen – de meeste van hen hebben voer genoeg. Het is ook vanwege de traditie. “Het is een feest om het vee erheen te brengen”, vindt paarden- en schapenhouder Cees Schaap uit Baaiduinen. “Als je daar als beest op mag groeien, dan heb je een leven als een prins!”.